«Хайваннар белән җаваплы мөгамәлә турында» 2018 елның 27 декабрендәге 498-ФЗ номерлы Федераль законы нигезендә тоткынлыкта таләпләрне бозып тотылган яисә файдаланыла торган кыргый хайваннар конфискацияләнергә тиеш дип билгеләнгән.
Конфискацияләнгән кыргый хайваннар үзләренең яшәү тирәлегенә кайтарылырга тиеш. Әгәр хайваннарны яшәү тирәлегенә кайтару мөмкин булмаса, мондый хайваннар белән алга таба эш итү Россия Федерациясе Хөкүмәте билгеләгән тәртип нигезендә гамәлгә ашырыла.
Асрауга тыелган хайваннар исемлеге Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 2019 елның 22 июнендәге№ 795 карары белән расланган. Мәсәлән, хуҗалары өчен куркыныч тудыручы хайваннарны (эре ерткыч хайваннарны, агулы хайваннарны), шулай ук гадәти яшәү тирәлеге аларны читлектә тоту шартларыннан шактый аерылып торган хайваннарны тоту һәм куллану тыела.
Росприроднадзорның территориаль органына мәҗбүри хәбәр итеп, тоту тыелган хайваннарны тоту һәм алардан файдалану рөхсәт ителә торган аерым очраклар РФ Хөкүмәтенең 2019 елның 27 июнендәге 819 номерлы карары белән билгеләнгән һәм үз эченә ала:
- зыян күргән һәм (яисә) җәрәхәтләнгән хайваннарны тоту тыелган, аларны яшәү тирәлегенә кайтарырга мөмкинлек бирми торган хәлдә булган исемлектән хайваннар өчен приютларга, хайваннар өчен питомникларга, кыргый хайваннарны реабилитацияләүне гамәлгә ашыручы оешмаларга тапшырганчыга кадәр вакытлыча тоту;
- зоопарклар, зообакчалар, цирклар, зоотеатрлар, дельфинарийлар, океанариумнар, шулай ук хайваннар өчен приютлар, хайваннар өчен питомниклар, кыргый хайваннарны реабилитацияләүне һәм реинтродукцияләүне гамәлгә ашыручы оешмалар хезмәткәрләре тарафыннан хайваннарны дәвалау һәм аларның балаларын һәм яшь терлекләрен ясалма тукландыру, күрсәтелгән оешмалар җитәкчеләренең тиешле карарлары булганда.
Аучылык ресурсларын ярым ирекле шартларда һәм ясалма яшәү тирәлегендә тоту һәм үрчетү Россия Федерациясендә теркәлгән юридик затлар һәм шәхси эшмәкәрләр тарафыннан Аучылык хуҗалыгы килешүләре нигезендә һәм аучылык ресурсларын тоту һәм үрчетүгә рөхсәтләр булганда гамәлгә ашырыла.
Законнарда хайваннар дөньясы объектларын ярым ирекле шартларда һәм ясалма яшәү тирәлегендә тотуга һәм үрчетүгә махсус вәкаләтле дәүләт органнарыннан рөхсәт алу мәҗбүрилеге каралган.
Хайваннар дөньясы объектларын карап тоту һәм үрчетү белән шөгыльләнүче юридик затлар һәм гражданнар алар белән гуманлы рәвештә эш итәргә, аларны карап тотуга тиешле санитария-ветеринария һәм зоогигиена таләпләрен үтәргә тиеш.
Югарыда бәян ителгән таләпләрне үтәмәү административ һәм җинаять җаваплылыгына китерә: РФ КоАП 7.11 маддәсе – хайваннар объектларыннан һәм су биологик ресурсларыннан рөхсәтсез файдалану; РФ КоАП 8.35 маддәсе – сирәк һәм юкка чыгу куркынычы яный торган хайван яки үсемлек төрләрен юк итү; РФ КоАП 8.37 маддәсе – аучылык кагыйдәләрен, регламентлаштыручы кагыйдәләрне бозу, балыкчылык һәм хайваннар дөньясы объектларыннан файдалануның башка төрләре; РФ ҖК 245 маддәсе – хайваннарга карата рәхимсез мөгамәлә; РФ ҖК 258.1 маддәсе – Россия Федерациясенең Кызыл китабына кертелгән һәм (яисә) Россия Федерациясенең халыкара килешүләре белән Россия Федерациясе законнары нигезендә саклана торган төрләргә караган аеруча кыйммәтле кыргый хайваннарны һәм су биологик ресурсларын законсыз аулау һәм әйләнештә тоту; 171 маддәсе РФ – законсыз эшмәкәрлек.