Урман янгыннары куркынычлыгы турында кисәтү
Россия гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Татарстан Республикасы буенча Баш идарәсе:
Янгынның билгеләре: утның тотрыклы исе, томанлы төтен, кошларның, хайваннарның, бөҗәкләрнең тынычсызлыгы, аларның бер якка миграциясе.
Урмандагы янгынны ничек сүндерәләр? Янган җирне яфраклы агач ботаклары белән каплау; янган җирне йомшак туфрак белән ыргыту һәм ут хәрәкәте юлында җир полосалары, киң канаулар төзү юлы белән/
Ут торак пунктка якынлашса, нәрсә эшләргә? Кешеләрне, беренче чиратта балаларны, хатын-кызларны һәм картларны эвакуацияләргә кирәк. Кешеләрне ут таралуга перпендикуляр юнәлештә чыгарырга кирәк. Юллар буенча, шулай ук елгалар һәм инешләр буйлап, ә кайвакыт су буйлап гына хәрәкәт итәргә кирәк. Көчле төтен булганда авыз һәм борынны дымлы мамык-марля бинт, сөлге, киемнең берәр өлеше белән капларга кирәк. Үзең белән документлар, акча, бик кирәкле әйберләрне алырга. Шәхси әйберләрне таш корылмаларда яки туфрак белән күмелгән чокырда саклап калырга мөмкин.
Эвакуацияләнә алмаган очракта герметизацияләнгән таш биналарда, гражданнар оборонасы сыену урыннарында яки зур ачык мәйданнарда, стадионнарда һ. б. җирләрдә яшеренеп, көтәргә генә кала.
Урманда янгын чыккач, паникага бирелмәгез. Башта тирә-як мохитне тиз анализлагыз. Рельефның югары ноктасына күтәрелергә яки биек агачка менәргә, янгын чыганагы урнашкан урынны табарга, ут таралу юнәлешен һәм тизлеген билгеләргә, сулык, сазлык, урман читендәге урыннарны, торак пунктларны табарга кирәк.
Әгәр юл булмаса, янгыннан саклану өчен утрауларны, ярларны, сазлыкларны сайлагыз. Янгын вакытында агачлардан ераграк торыгыз, аларның янгында тамырлары янып, тавышсыз гына аварга мөмкин. Ут якынлашканда киемнәрегезне мул итеп суга батырыгыз, суга ятыгыз, әмма камыш янында түгел. Учакка эләккәч, вакыт-вакыт әйләнегез, кипкән киемнәрне юешләгез, йөзегезне күп катламлы бинт белән саклагыз. янгынга эләккәндә, барлык нейлон, капрон һәм башка эремәле киемнәрне салыгыз, ягулык һәм тиз янучы җиһазлардан котылыгыз.
Әгәр сез урманда кечкенә янгынга тап булсагыз, аны туктату өчен кичекмәстән чаралар күрергә һәм бер үк вакытта, мөмкин булса, кемнедер якындагы торак пунктка яки урманчылыкка ярдәм сорап җибәрергә кирәк.
Урман янгыннары вакытында үзеңне ничек тотарга
Урманда янгын еш кына кеше гаебе белән барлыкка килә – ул ут белән саксыз эш итү, сүнмәгән учак, ташланган шырпы яки тәмәке, балалар шаяртуы. Кайвакыт янгынның сәбәбе яшен булырга мөмкин, ләкин мондый очраклар бик сирәк. Әгәр дә сез урманда ут стихиясе белән очрашсагыз, нәрсә белергә кирәк? Урман янгыннарына ничек юл куймаска? Янгын чыккан булса, нәрсә эшләргә?
Урманда янгынны булдырмаска ничек тырышырга
Беренчесе - ял итәргә яки походка әзерләнү. Үзең белән чиләк, балта һәм көрәк алырга киңәш ителә. Әгәр дә сез биш яки аннан да күбрәк кеше белән барырга теләсәгез, бик яхшы. Әгәр дә сәяхәт ялгыз булса? Ялгыз турист үзен чиләкләр һәм балталар белән артык йөкләмәячәк. Ялгыз поход өчен (янгын чыгу ихтималы аркасында гына түгел) капкачлы җыештырылган сапер көрәк сатып алырга һәм аның кырыйларын үткенләргә киңәш ителә. Шулай итеп ул сезгә көрәк һәм балта булып хезмәт итәчәк.
Икенчесе - урманда учак ягу вакытында барлык саклык чараларын бик төгәл үтәргә кирәк. Мондый чараларга ут белән бәйле булган һәрнәрсә керә. Утны агачлар астында, бигрәк тә түбәнге ботаклары аз биеклектә булган агачлар астында, ягып булмый. Коры үлән күп булган яки коры агач төпләре якын урнашкан урыннарда учак ягарга ярамый. Учак өчен урынны алдан әзерләргә яки иске учакны кулланырга тырышырга кирәк.
Беренче алтын кагыйдә - утны беркайчан да караусыз калдырырга ярамый! Запас өчен әзерләнгән ягулыкны янган учактан өч–биш метр ераклыкта тотыгыз. Әгәр дә махсус ихтыяҗ таләп итмәсә, бик югары ут кабызмагыз (мәсәлән, сигнал утын). Бигрәк тә җилле вакытта учакның мөмкин кадәр азрак очкыннар бирүен күзәтегез. Ут кабызганда, җил булганда, аның көчен һәм юнәлешен исәпкә алыгыз, чөнки очып киткән очкыннар үләнне яки агач яфракларын яндырырга мөмкин. Коры яфраклы ботакларны ягулык итеп кулланмаска тырышыгыз, чөнки учактан очкыннар гына түгел, ә бөтен янып торган яфраклар таралачак. Якында сулык булса, су туплагыз, һәм сезнең тиешле контейнерыгыз булсын.
Киткәндә учакны җентекләп сүндерергә, су сибәргә һәм туфрак белән күмеп куярга кирәк.